De Bewaerschole heeft voor haar activiteiten het thema \u2018Balanceren tussen Zoet en Zout\u2019 gekozen. Dit thema sluit aan bij de sociaal-economische en culturele ontwikkeling van het eiland Schouwen-Duiveland en bij de huidige belevingswaarde van het landschap en in het bijzonder bij de problematiek van de estuaria. Gedurende de projectperiode, 2013-2018, willen we een beeld krijgen hoe de mensen en de natuur op het eiland Schouwen-Duiveland balanceren tussen zoet en zout. Een beeld gebaseerd op de huidige situatie en\/of met de blik op het verleden of de toekomst en in relatie met ontwikkelingen op andere plekken op de wereld waar deze problematiek ook speelt . We hebben gekozen voor een vijf jaar durend project om de kunstenaars de kans te geven gedegen onderzoek te doen. Dat biedt ook aan instellingen en nieuwe kunstenaars de mogelijkheid om gedurende de vijf jaren mee te denken en ook een bijdrage te leveren.<\/p>\n
1. MOGELIJKE INVALSHOEKEN VOOR HET PROJECT
\nKunstenaars zijn uiteraard vrij in hun interpretatie van het thema ‘Balanceren tussen Zoet en
\nZout’, maar zij kunnen ook aansluiten bij een van de volgende invalshoeken en
\nsamenwerkingsmogelijkheden.
\nboeren in een zout milieu
\nSchouwen-Duiveland is van oudsher een akkerbouweiland met de traditionele teelt van
\naardappelen, uien en suikerbieten. Voor de groei van hun gewassen zijn de boeren afhankelijk
\nvan een zeer beperkte voorraad zoet water. Die bevindt zich vlak onder het maaiveld, in zgn.
\n‘regenwaterlenzen’. Daarbuiten is het water brak of zout. Verzilting van de grond is een
\npermanente dreiging. In droge zomers ontbreekt zoet water voor beregening en ontstaat snel
\ndroogte- en zoutschade. Een rendabele akkerbouw is aangewezen op grootschaligheid en
\nuitgekiende technieken: precisielandbouw op bedrijven van honderden hectaren. Wat zijn de
\ngevolgen, voor de boeren zelf, voor de aard van de bedrijfsvoering, voor de samenstelling van
\nde bevolking, voor de biodiversiteit? Hoe ziet de toekomst van de landbouw op het eiland
\neruit?
\nzilte teelt
\nBij Burghsluis wordt de komende jaren een Kustlaboratorium aangelegd, een zoute polder van
\nvijftig hectare met bassins voor het kweken van vis en schelpdieren, en akkers voor de teelt
\nvan zilte groenten. Via een buisleiding wordt zout water uit de Oosterschelde ingelaten en
\ngezuiverd afvalwater afgevoerd. Met het Kustlab wil de Stichting Het Zeeuwse Landschap
\naantonen dat duurzame aquacultuur in een ecologisch waardevol landschap economisch
\nrendabel kan zijn.
\n1 vierkante km.
\nWat is het verhaal van een willekeurig gekozen stukje platteland, gezien door enerzijds de
\nogen van de bewoners en anderzijds door die van onderzoekers, vanuit een scala aan
\ndisciplines? Het verhaal van het platteland waar mensen wonen en werken, waar ze al
\neeuwenlang proberen het beste ervan te maken, het land ook waaraan ze verknocht zijn, met
\nde planten en dieren die daar leven, hun eigen natuur en landschap. E\u00e9n vierkante kilometer
\nSchouwen-Duiveland, de polder ten zuiden van Dreischor, als venster op de wereld.
\nzoete wensen, zoute dromen
\nEeuwenlang werd het dunbevolkte en ge\u00efsoleerde Schouwen-Duiveland vooral bewoond door
\nboeren en vissers. De \u00e9\u00e9n volledig afhankelijk van het weinige zoete water, de ander zijn
\nleven wagend op de zoute zee. Biddend voor een flinke regenbui met de rug naar de zee, of
\ndromend van een wonderbaarlijke visvangst. Hoezeer heeft dat de denkwereld en de
\ngewoontes van de eilandbewoners bepaald? Bestaat er een zoete en een zoute mentaliteit? En
\nhoezeer is de balans tussen die twee veranderd door de vloedgolf van nieuwkomers: tijdelijke
\nof vaste bewoners zonder hechte band met het land of de zee.
\ndoorstarten of landen
\nSchouwen-Duiveland is een vogelparadijs. Honderden soorten gebruiken het eiland als
\nbroedplaats of voor een tijdelijk verblijf. Die zeldzame verscheidenheid komt door de
\nge\u00efsoleerde ligging en de combinatie van landschapstypen: duin en bos in het westen, zilte
\nmoerassen langs de hele zuidkust, schoren en zandplaten buitendijks en een uitgestrekt
\nlandbouwareaal met dijken, kreken en watergangen. De ramp van 1953 en de herverkaveling
\ndaarna betekenden een enorme breuk. Maar sindsdien is op grote schaal gewerkt aan herstel
\nvan oude natuurwaarden en de aanleg van nieuwe, vooral zilte natuur.
\nde scheiding tussen zoet en zout
\nDe geschiedenis van Schouwen-Duiveland is de geschiedenis van de permanente strijd om
\nzoet en zout te scheiden. Het begon in de Middeleeuwen met de aanleg van de eerste dijkjes
\nen het beleefde een voorlopig hoogtepunt met de uitvoering van de Deltawerken. Maar de
\nzeespiegelstijging in combinatie met bodemdaling maken nieuwe maatregelen nodig. In plaats
\nvan alsmaar de dijken te verhogen, zijn nieuwe concepten voor de kustverdediging
\nontwikkeld. Daarbij wordt de natuur niet langer als vijand gezien, maar juist als medestander:
\n‘building with nature’. Op en rond het eiland worden verschillende vormen beproefd. De
\n‘zandmotor’: op strategische plekken worden enorme hoeveelheden zand opgespoten, stroming
\nen wind zorgen voor verdeling van het zand langs de kust. ‘Shellfish reefs’: voor de bestaande
\ndijken wordt een schelpenbank aangelegd die uitgroeit tot een kunstmatig rif dat de golven
\nbreekt. ‘Schorrenmatten’: door de aanplant van zoutminnende planten op schorren in de
\nOosterschelde wordt bodemerosie afgeremd en aanslibbing bevorderd.
\nvol energie
\nSchouwen-Duiveland wil in 2040 zelfvoorzienend zijn in duurzame energie. Daarvoor is een
\nenorme omslag nodig in energieproductie en -gebruik.
\nDe komende jaren wordt onderzoek gedaan naar zgn. ‘duurzame energielandschappen’ op het
\neiland. Dat zijn integrale systemen van niet-fossiele energiewinning (wind, zon, getijden,
\nbiomassa) en optimale effici\u00ebntie in energiegebruik door middel van geavanceerde ruimtelijke
\nplanning en verbeterd landgebruik. Cruciale functies van het landschap \u2013 het ‘natuurlijk
\nkapitaal’ van het eiland \u2013 blijven behouden. In het onderzoek worden deze functies
\n‘ecosysteemdiensten’ genoemd: de grondgebonden voedselproductie (inclusief zilte teelt en
\nandere streekgebonden producten), de productie en regulering van zoet water in de bodem,
\nrecreatie en toerisme, zorg en welness. Deze zijn allemaal afhankelijk van de balans tussen
\nzoet en zout water op het eiland.
\nDe transitie naar een duurzaam Schouwen-Duiveland vereist gezamenlijkheid en participatie.
\nDe onderzoekers constateren dat het eiland een maatschappelijk sterk georganiseerde
\nbevolking kent die betrokken is bij haar omgeving.
\nDoor de combinatie van genoemde economische activiteiten, de ligging in de luwte van
\nverstedelijkte regio’s, de diversiteit aan landschappen en de betrokkenheid van de bevolking,
\nkan het eiland als voorbeeldregio dienen voor de duurzame ontwikkeling van andere
\nwaterrijke gebieden in en buiten Nederland.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
De Bewaerschole heeft voor haar activiteiten het thema \u2018Balanceren tussen Zoet en Zout\u2019 gekozen. Dit thema sluit aan bij de sociaal-economische en culturele ontwikkeling van het eiland Schouwen-Duiveland en bij de huidige belevingswaarde van het landschap en in het bijzonder bij de problematiek van de estuaria. Gedurende de projectperiode, 2013-2018, willen we een beeld krijgen […]<\/p>\n","protected":false},"author":20,"featured_media":371,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1,3,4,64,17],"tags":[11],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/104"}],"collection":[{"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/20"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=104"}],"version-history":[{"count":5,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/104\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2884,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/104\/revisions\/2884"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/371"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=104"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=104"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=104"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}