![\"infoBalancerenZ&Z\"](\"http:\/\/bewaerschole-archief.nl\/wp-content\/uploads\/2014\/03\/infoBalancerenZZ.jpg\")
<\/a>\nBron: Wikipedia
\nSchouwen-Duiveland doet uiteraard mee in de mondiale kringloop, maar heeft ook eigen
\nkringlopen van water. Die kringlopen zijn complex en kwetsbaar. Complex door de geologie
\nen het gecre\u00eberde landschap, kwetsbaar door de seizoenen en door voortdurend menselijk
\ningrijpen. Het is letterlijk \u2018balanceren tussen zoet en zout\u2019. Dit balanceren zie je terug in de
\nplaatjes hieronder: het eiland drijft op een zoute laag, die tijdens het holoceen is ontstaan, en
\nin de bovenste laag zie je de uitwisseling tussen zoet en zout. Vooral in droge zomers, als de
\nrecreant geniet van het strand en de zee, rukt het zout uit de bodem op. Eenmaal verzilt land
\nwordt in de praktijk niet meer zoet, maar zal eerder verder verzilten. In gebieden waar teveel
\nzoet water onttrokken wordt en zout water boven komt ontstaat een ramp in de agrarische
\neconomie.<\/p>\n
(300 = 0,3 gram chloride per liter, 10000 = 10 gram enz.)<\/a>
\nBron: memo Deltares van 30-09-2009
\nDe zoutwinning in de Middeleeuwen heeft een stad als Zierikzee rijkdom gebracht, maar
\nvormde een gevaar voor de landbouw en de zee. Door de \u2018moernering\u2019, het afgraven van met
\nzeewater doordrenkte oude veenlagen, werd de bodemdaling versneld en ontstonden
\ngevaarlijke situaties. De middeleeuwse stad Reimerswaal is daardoor in de zee verdwenen.
\nVooral de polders zijn kwetsbaar voor verzilting. Ze zijn ontstaan door de bedijking van het
\ndoorsedimentatie op geslibde land en daarna is door de voortdurende bemaling en drainage de
\nbodem gedaald. Door de bedijking was nieuwe sedimentatie onmogelijk en door stijging van
\nde zeespiegel neemt de druk van het zoute water toe en rukt de zoute kwel steeds verder op.
\nSchouwen-Duiveland ligt middenin de Zuidwestelijke Delta, die vroeger een natuurlijk
\nestuarium was. De rivieren Maas, Rijn en Schelde mondden in dit estuarium uit in de zee en
\nde zee stroomde twee keer per dag diep het land in. Door die stromende rivieren en de
\ngetijdenwerking was er een constante dynamiek in zoutgehaltes, nutri\u00ebnten, organisch
\nmateriaal en sedimenten. Door menselijk ingrijpen en vooral door het Deltaplan bestaat het
\nestuarium alleen nog maar uit twee gekanaliseerde rivieren: de Westerschelde en de Nieuwe
\nWaterweg. Schouwen-Duiveland ligt in de luwte, middenin dit kunstmatige systeem. Die
\nluwte is schijn als je kijkt naar de bedreigingen die klimatologisch op ons af komen: de
\nzeespiegel stijgt, de golfhoogte neemt toe en de afvoer van rivieren wordt steeds grilliger. Als
\nwe allemaal in drijvende gebouwen, in gebouwen op palen of aan de randen van de Delta
\nwoonden, was er geen enkel probleem. Dan zou je alles weer opengooien, waardoor het water
\nde ruimte kreeg en de sedimentatie zijn werk weer kon doen om het land op te hogen. Dan
\nzouden de natuurlijke zoet-zout overgangen weer hun explosieve biologische kracht
\nterugkrijgen. Tegenover die gedachte staan de belangen van de akkerbouwers en de
\nwaterschappen die hun laag gelegen land niet willen prijs geven. Maar ook de belangen van
\ndrinkwaterbedrijven en de oude bebouwde gebieden bij de oude steden en dorpen, die te laag
\nliggen ten opzichte van het huidige zeeniveau. Zoet staat dus voor rivierwater, irrigatie,
\nlandbouw, drinkwater en laaggelegen bebouwing. Zoet, zout en alles daartussenin staat voor
\necologie, natuur, zilte productie, havens en recreatie. Vanuit die historisch gegroeide situatie
\nvan voortdurend menselijk ingrijpen werkt men de laatste decennia aan maatregelen om de
\nrivieren meer ruimte te geven en tegelijkertijd de zee buiten te houden.
\nSchouwen-Duiveland is kampioen zoute kwel. Dit is goed te zien op de kaart hieronder
\nwaarop de chloride waarden aan de onderkant van de holocene laag staan. De Bewaerschole
\nstaat \u2013 balanceert \u2013 op deze kaart op de rand van het zoet en het zout.
\n<\/a><\/p>\n
\nSchouwen-Duiveland ligt als een zilte parel in dit gecontroleerde estuarium, aan de kopzijde
\nbeschermd tegen de zee door strand en duinen, aan de onderkant beschermd tegen de zee door
\neen afsluitbare zeearm en aan bovenkant beschermd tegen de zee door een afgesloten zeearm.
\nDie beschermingen zijn allen uniek en kwetsbaar. De kop is een prachtig gebied van oude en
\njongere duinen, maar schuurt weg door getijen en golven. De afsluitbare zeearm is een zeer
\nschone, maar voedselarme zeearm waarin de platen en schorren afkalven door verstoorde
\ngetijden. De afgesloten zeearm is een groot zoutwatermeer waarin de waterkwaliteit in de
\ndiepere gedeelten slecht is door het ontbreken van getijden. Men zoekt binnen het
\nvoortdurend menselijk ingrijpen naar een balans tussen veiligheid, ecologie en economie en
\nwil tegelijkertijd de nodige veerkracht en robuustheid behouden. Een van de ontwerpen die de
\nspagaat in extreme hoogwaterstanden van zee en rivieren aan moet kunnen, gaat uit van de
\n\u2018watermachine gedempt getij\u2019, waarin het Grevelingenmeer onderdeel wordt van de berging
\nvan overtollig rivierwater. De \u2018watermachine\u2019 bestaat uit een groot doorlaatmiddel in de
\nGrevelingendam en een grote pomp in de Brouwersdam (die ook als getijdencentrale gebruikt
\nkan worden). Het gevaar van dit systeem ligt in het verstoren van de balans tussen zoet en
\nzout als men plotseling enorme hoeveelheden zoetwater gaat bergen en afvoeren.<\/p>\n